Κυριακή 21 Ιουνίου 2009

η ζωή του ελ γκρέκο

...Η Κρήτη του έδωσε ζωή και τέχνη,
πατρίδα ωραία βρήκε στο Τολέδο,
εκεί που μετά το θάνατό του,
κατάκτησε την αιωνιότητα.
Με τους στίχους αυτούς τελειώνει το ποίημα που σύνθεσε για τον τάφο του Γκρέκο στο Τολέδο, φίλος και θαυμαστής Ισπανός καλόγερος Παραβιθίνο. Οι στίχοι αυτοί εκτός από την εκτίμηση του ποιητή για το μεγάλο ζωγράφο, συνοψίζουν τη ζωή του ανάμεσα στους δύο πόλους: Κρήτη – Ισπανία. Την Κρήτη, όπου γεννήθηκε μαθήτευσε και εργάστηκε και την Ισπανία, όπου ωρίμασε και δημιούργησε. Μοιράζονται δηλαδή ακριβοδίκαια τους χώρους και τους πολιτισμούς που σημάδεψαν τη δημιουργία του μεγάλου ζωγράφου.



Όλα αυτά υποδηλώνουν ίσως ακόμα πιο έντονα την πνευματική κληρονομιά της βυζαντινής τέχνης, την οποία πήρε μαζί του ο Θεοτοκόπουλος όταν έφυγε το 1567, ζωγράφος πια από το Χάνδακα για τη Βενετία και αργότερα για το Τολέδο.
Ο Δομήνικος Θεοτοκόπουλος γεννήθηκε το 1541 στο χωριό Φόδελε έξω απ’ το Ηράκλειο, το οποίο ονομαζόταν τότε Χάνδακας και ήταν η πρωτεύουσα της τότε ενετικής Κρήτης.
Ο πατέρας του ήταν εφοριακός υπάλληλος, όπως και ο κατά δέκα χρόνια μεγαλύτερός του αδερφός Μανούσος, εκτελωνιστής στην υπηρεσία της ενετικής δημοκρατίας. Πολύ πιθανόν άνηκε η οικογένεια αυτή στη μικρή καθολική ενορία, όπως ίσως υποδεικνύει και το όνομά του. Δομένικος είναι η καθολική ονομασία, που αντίστοιχα στην Ορθοδοξία ονομάζεται Κυριάκος.


Είναι αλήθεια πως το έργο που άφησε ο Δομήνικος Θεοτοκόπουλος στη θετή του πατρίδα την Ισπανία εκτιμάται κυρίως στο πλαίσιο της δυτικής ζωγραφικής, ενώ συνήθως παραγνωρίζεται η πρώτη περίοδος της δημιουργίας του. Ωστόσο ο Θεοτοκόπουλος με επιμονή συντήρησε τις ελληνικές του ρίζες, όπως άλλωστε αποδεικνύει και η ελληνική υπογραφή του στα έργα του και η επωνυμία Domenico Greco που σημαίνει «Δομήνικος ο Έλληνας» που ο ίδιος υιοθέτησε.
Ο Θεοτοκόπουλος υπογράφει τους πίνακές του πάντοτε στα ελληνικά και τις περισσότερες φορές ολογράφως: «Δομήνικος Θεοτοκόπουλος Κρης» , στη συνέχεια εγκαταλείπει σχεδόν οριστικά την αναφορά του στην ιδιαίτερή του πατρίδα. Ποτέ στη ζωή του δεν υπογράφει πίνακες με το καλλιτεχνικό του όνομα Domenico Greco, ενώ αντίθετα χρησιμοποιεί μερικές φορές το: ΧΕΙΡ ΔΟΜΗΝΙΚΟΥ , που χρησιμοποιούσε παλαιότερα στην Κρήτη και στην Ιταλία.


Στην Κρήτη σπούδασε ζωγραφική, κλασικά γράμματα, αρχαία ελληνικά και λατινικά. Στο Χάνδακα, μια πόλη πλούσια σε καλλιτεχνικά ερεθίσματα, ο Γκρέκο εξοικειώθηκε από νωρίς με έργα Ιταλών καλλιτεχνών που κοσμούσαν τις καθολικές εκκλησίες της πόλης. Ζωγράφιζε κυρίως φορητές εικόνες στο ύφος της μεταβυζαντινής Κρητικής σχολής. Δάσκαλοί του στην Κρήτη ήταν ο Μιχαήλ Δαμασκηνός, ο Γεώργιος Κλόντζας και ο Θεοφάνης Στρελίτζας.
Στα έργα που ζωγράφισε στην Κρήτη κυριαρχεί η βυζαντινή παράδοση. Αυτό που τον ενδιαφέρει είναι η απόδοση της πνευματικότητας των μορφών. Απουσιάζουν η τρίτη διάσταση και η προοπτική, στοιχεία της τεχνοτροπίας της Αναγέννησης, που θα υιοθετήσει αργότερα, όταν θα βρεθεί στη Βενετία.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.